សាសន៍កាណាន Canaanites គឺជាពូជពង្សរបស់កាណាន ដែលជាកូនប្រុសរបស់ហាំ (សូមមើល http://www.dkdl.org/?page_id=2024)។ បន្ទាប់ពីបានផ្លាស់ប្ដូរទីលំនៅចេញពីទឹកដីកំណើតរបស់ពួកគេមក ពួកគេហាក់ដូចជាបានមកដល់ឈូងសមុទ្រពើស៊ីហើយបានរស់នៅទីនោះមួយរយៈ។ បន្ទាប់មក ពួកគេពង្រីកទៅដល់ទិសខាងលិច ឆ្លងកាត់ភ្នំនៃលេបាណន់រហូតដល់សមុទ្រមេឌីទែរ៉ាណេដោយកាន់កាប់ទឹកដីទាំងអស់ ដែលក្រោយមកទៀត គេបានហៅប៉ាឡេស្ទីនហើយក៏ទៅដល់ខាងលិចឆៀងខាងជើងដល់ជួរភ្នំតើរុស។ ក្រុមនេះមានចំនួនមនុស្សច្រើនខ្លាំងណាស់ ដូចដែលយើងអាចមើលឃើញនៅក្នុងបញ្ជីជាតិសាសន៍ (លោកុប្បត្ដិ ១០)។ មានការលើកឡើងពីពូជអំបូរចំនួនប្រាំមួយដង ខុសៗគ្នានៅក្នុង និក្ខមនំ ៣:៨, ១៧; ២៣:២៣; ៣៣:២;៣៤:១១។ នៅក្នុង និក្ខមនំ ១៣:៥ «សាសន៍ពេរិស៊ីត» ត្រូវបានលុបចោល។ «សាសន៍គើកាស៊ី» ត្រូវបានលើកឡើងនៅក្នុងចោទិយកថា ៧:១; យ៉ូស្វេ ៣:១០។
សាសន៍កាណានគឺជាអ្នករស់នៅ«ខាងសមុទ្រហើយមាត់ទន្លេយ័រដាន់» (ជនគណនា ១៣:២៩) ទីវាលនិងជ្រលងយ៉ាងល្អដែលជាផ្នែកសំខាន់បំផុតនៃភីលេស្ទីន។ ក្រុងទីរ៉ុសនិងក្រុងស៊ីដូន ដែលជាទីក្រុងល្បីល្បាញរបស់ពួកគេ គឺជាមជ្ឈមណ្ឌលពាណិជ្ជកម្មដ៏ធំដូច្នេះឈ្មោះ «កាណាន» បានសំដៅទៅលើ «អ្នកជំនួញ» ឬ «ឈ្មួញ» (យ៉ូប ៤១:៦; សុភាសិត ៣១:២៤, នៅក្នុងខនេះ ពាក្យភាសាហេព្រើរដើមដែលគេបកប្រែ «អ្នកជំនួញ» គឺ «សាសន៍កាណាន» សេផានា ១:១១; អេសេគាល ១៧:៤)។ ពេលខ្លះឈ្មោះ «កាណាន» នេះត្រូវបានគេប្រើ ដើម្បីសំគាល់លើពួកសាសន៍ដទៃមានទីលំនៅនៅលើទឹកដីសន្យា (លោកុប្បត្ដិ ១២:៦; ជនគណនា ២១:៣; ពួកចៅហ្វាយ ១:១០)។
នៅពេលជនជាតិអ៊ីស្រាអែលបានចូលទៅក្នុងទឹកដីសន្យា ព្រះបានបង្គាប់អោយពួកគេសំឡាប់ពូជពង្សរបស់កាណានចោលទាំងអស់ (និក្ខមនំ ២៣:២៣; ជនគណនា ៣៣:៥២, ៥៣; ចោទិយកថា ២០:១៦, ១៧)។ ការសំឡាប់នេះត្រូវធ្វើបន្តិចម្តងៗបើមិនដូច្នោះទេនោះសត្វព្រៃនឹងកើតឡើងកាន់តែច្រើន និក្ខមនំ ២៣:២៩; ចោទិយកថា ៧:២២-២៣)។ កណ្ឌគម្ពីរយ៉ូស្វេមានផ្ទុកប្រវត្តិសាស្ត្រនៃសង្គ្រាមដណ្តើមយកទឹកដីនេះ។ ទោះយ៉ាងណាការកំចាត់ពូជសាសន៍ទាំងនេះចោលទាំងស្រុងមិនត្រូវបានអនុវត្តដោយជោគជ័យនោះទេ។ ក្រុងយេរូសាឡិមមិនត្រូវបានគេចាប់យកទេរហូតដល់សម័យស្តេចដាវីឌ (២សាំយូអែល ៥:៦, ៧)។ នៅសម័យស្តេចសាឡូម៉ូន ការកេណ្ឌមនុស្សពីសាសន៍កាណានយកមកបម្រើ នៅតែមាននៅក្នុងទឹកដី (១ពង្សាវតារក្សត្រ ៩:២០-២១)។ សូម្បីតែបន្ទាប់ពីការវិលត្រឡប់ពីការនិរទេសពួកអ្នកនៅរស់រានមានជីវិតដែលមកពីសាសន៍កាណានទាំងប្រាំអំបូរនៅតែឃើញមានវត្តមាននៅក្នុងទឹកដី។
ពួកក្រិកបានហៅពួកគេថាសាសន៍ភេនីស។ ពួកគេបានល្បីល្បាញក្នុងនាមជាឈ្មួញនិងអ្នកធ្វើដំណើរតាមសមុទ្រហើយពួកគេក៏មានជំនាញខាងសិល្បៈផងដែរ។ ពួកគេបានថ្វាយបង្គំព្រះអាទិត្យ ដែលជាទូទៅពួកគេបានហៅថាព្រះបាលដែលមានន័យថា «ម្ចាស់»។ តំបន់នីមួយៗមានព្រះបាលពិសេសរបស់គេហើយពួកគេផ្តល់ឈ្មោះអោយព្រះបាលនៅតំបន់ផ្សេងៗជារួមថា បាលីម Baalim «ពួកម្ចាស់»។
Leave a Reply