លោកុប្បត្ដិ ២៥:១៩-៣៤ យ៉ាកុប និងអេសាវ Gen.25 Jacob and Esau

Gen. 25 Jacob and Esau pdf download

យ៉ាកុបនិងអេសាវ

ការប្រកាសព្រះគ្រីស្ទពី​ព្រះ​គម្ពីរសញ្ញាចាស់លោកុប្បត្ដិ២៥:១៩៣៤

នេះ​គឺ​ជា​រឿង​សំខាន់​មួយ ​ដែល​ជួយ​យើង​អោយ​យល់​រឿង​ទាំង​ឡាយ​អំពី​យ៉ាកុប​និង​អេសាវ ​ដែល​មាន​​ក្រោយៗ​ទៀត។ ដូច​ជា​រឿង​​អំពី​​ព្រះ​សន្យា​ដល់​លោក​អ័ប្រាហាំ​​នៅ​ក្នុង​លោកុប្បត្ដិ ​១២​:២៣ ​ជា​អត្ថបទ​សំខាន់​សំរាប់​រឿង​ក្រោយៗ​ទៀត​របស់​លោក​អ័ប្រាហាំ ​​ហើយ​ព្រះបន្ទូល​របស់​​ព្រះ​ដល់​នាង​រេបិកា​នៅ​ក្នុង ​(២៥:២៣)​ ក៏​ជា​អត្ថបទ​សំខាន់​សំរាប់​រឿង​ក្រោយ​ទៀត​ផង​ដែរ។

​លោកុប្បត្ដិ​ ១២:២៣​ ក៏​ជា​រឿង​សំខាន់​មួយ ​ដើម្បី​យល់​ពី​រឿង​នេះ​ផង​​ដែរ​ ពីព្រោះ​សំណួរ​ដ៏​ធំ​​នៅ​ក្នុង​កណ្ឌ​​លោកុប្បត្ដិ​នេះ​គឺ​ «តើ​នរណា​ជា​អ្នក​ទទួល​សេចក្តី​​សន្យា​ ដែល​ព្រះ​ប្រទាន​អោយ​អ័ប្រាហាំ​នៅ​​ក្នុង​លោកុប្បត្ដិ​ជំពូក​១២។» ​គោលដៅ​សំខាន់​នៃ​រឿង​នេះ​គឺ​ ដើម្បី​បង្ហាញ​ថា ​គឺ​ជា​ព្រះ​ហទ័យ​ព្រះ ​ដែល​ជ្រើស​រើស​យ៉ាកុប​ជា​អ្នក​ទទួល​ព្រះពរ​នៃ​សេចក្តី​សន្យា​របស់​ព្រះ​ដល់​អ័ប្រាហាំ​ មិន​មែន​អេសាវ​ទេ។​

តាម​រចនាសម្ព័ន្ធ​​ភាសា​​ហេព្រើរ​បង្ហាញ​ថា ​ចំណុច​សំខាន់​របស់​រឿង​គឺ​សំដៅ​លើ​ព្រះបន្ទូល​របស់​ព្រះ​ចំពោះ​នាង​រេបិកា ​និង​ការ​មើល​ងាយ​អំណាច​មរដក​នៃ​បងច្បង​របស់​អេសាវ។ ​ជា​ឧទាហរណ៍​ យើង​ឃើញ​ចំណុច​សំខាន់​នេះ​នៅ​ក្នុង​ខ​បញ្ចប់​​(ខ.​៣៤)​ថា «អេសាវ​បាន​មើល​ងាយ​អំណាច​មរដក​នៃ​បង​ច្បង​របស់​ខ្លួន​ដោយ​អាការ​យ៉ាង​ដូច្នោះ។»​ ​ដូច្នេះ ​អេសាវ​មាន​ទោស​ដោយ​បាន​អោយ​​អំណាច​មរដក​នៃ​បង​ច្បង​របស់​ខ្លួន​ដល់​អ្នក​ដទៃ ​ប៉ុន្តែ​ព្រះ​បន្ទូល​របស់​​ព្រះ​​នៅ​ក្នុង​ខ.​​២៣​បង្ហាញ​ថា​ ការ​នេះ​ជា​ផែនការណ៍របស់​ព្រះជាម្ចាស់​តាំង​ពី​មុន ​ហើយ​ពីព្រោះ​ព្រះអង្គ​បាន​ជ្រើស​រើស​យ៉ាកុប​។​ តាម​ទំនៀមទំលាប់​នៅ​សម័យ​នោះ ​​​អេសាវ​មាន​សិទ្ធ​និង​អាទិភាព​ទទួល​មរដក​កូន​ច្បង។ នៅ​ពេល​ដែល​ជនជាតិ​អ៊ីស្រាអែល​អាន​រឿង​នេះ​ ពួក​គេ​បាន​ដឹង​ពី​អំណាច​មរដក​នៃ​កូន​ច្បង។ ច្បាប់​របស់​ព្រះ​បង្គាប់​​អោយ​​កូនច្បង​ទទួល​ឲ្យ​លើស​១ជា២​ ដ្បិត​កូន​នោះ​ជា​កូន​ដំបូង​របស់​ខ្លួន​ អំណាច​ច្បាប់​របស់​កូន​ច្បង​ត្រូវ​បាន​ជា​របស់​ផង​វា​ (ចោទិយកថា ២១:១៧)។ ​ប៉ុន្តែ​ជា​មួយ​អេសាវ ​ដែល​ជា​កូន​ច្បង​ ព្រះ​បាន​ត្រឡប់​ទំនៀមទំលាប់​របស់​មនុស្ស​ទៅ​វិញ។​

អ្នក​និពន្ធ​បាន​រៀបរាប់​ពី​លោក​អេសាវ​ថា​ ជា​មនុស្ស​គ្រោតគ្រាត ​ប៉ុន្តែ​លោក​យ៉ាកុប​ជា​មនុស្ស​ល្អ​វិញ ភាសា​​ហេព្រើរ​ក្នុង​ខ.​២៧​បក​ប្រែ​ថា «រម្យទម»​ (​គម្ពីរ​ខ្មែរ​បរិសុទ្ធ​) ឬ «ស្ងៀមស្ងាត់​»​ (ខគប) ​វា​ដូច​ពាក្យ​ហេព្រើរ​ ដែល​រៀបរាប់​ក្នុង​គម្ពីរ​យ៉ូប ១:១; ១:៨; ២:៣​ ហើយ​និយាយ​ថា ​អ្នក​សុចរិត​នៅ​​ក្នុង​ទំនុកដំកើង ៣៧:៣៧។​

អ្នក​និទាន​​​បាន​សង្កត់​ធ្ងន់​ថែម​ទៀត​ថា ​ជម្លោះ​នេះ​មិន​​គ្រាន់តែ​​​រវាង​បុគ្គល​ពីរ​នាក់​ប៉ុណ្ណោះ​​​ទេ ​ប៉ុន្តែ​ជាជម្លោះ​រវាង​ប្រជាជាតិ​ពីរ​ ដែល​ចេញ​ពី​ពួក​គេ​មក​ «មាន​នគរ​ពីរ​នៅ​ក្នុង​ផ្ទៃ​ឯង​គឺ​នឹង​មាន​សាសន៍​ពីរ​ចេញ​ពី​ពោះ​ឯង​មក»​ ​ (ខ.២៣)។ ​នៅ​ក្នុង​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​​ព្រះគម្ពីរ​សញ្ញាចាស់​ ជានិច្ច​ជា​កាល​តែងតែ​មាន​​វិវាទ​រវាង​ប្រទេស​អេដំម​ ដែល​ជា​​ជាតិ​សាសន៍​ចេញ​ពី​លោក​អេសាវ ​និង​អ៊ីស្រាអែល ​ដែល​ជា​ជាតិ​សាសន៍​ចេញ​ពី​លោក​យ៉ាកុប។ ​សម្រាប់​រឿង​បន្ថែម​ទៀត​សូម​មើល​ជនគណនា ២០: ១៤-២១;​ អូបាឌា;​ យ៉ូអែល​៣:​១៩។

គំនិតសំខាន់

គំនិត​សំខាន់​នៅក្នុង​អត្ថ​​បទ​គម្ពីរ​នេះ​គឺ​បង្ហាញ​ភាព​បញ្ច្រាស​គ្នា​​របស់​​ទំនៀម​ទំលាប់​របស់​មនុស្ស​​ដោយ​ព្រះ​គុណ​ព្រះ​បាន​ជ្រើស​រើស​លោក​យ៉ាកុប​/អ៊ីស្រាអែល ​ដែល​ជា​ប្អូន​អោយ​ត្រួត​ត្រា​លើ​លោក​អេសាវ/ អេដំម​ដែល​ជា​បង។  គំនិត​សំខាន់​នេះ​លើក​ទឹក​ចិត្ត​អោយ​អ៊ីស្រាអែល​ដឹង​តាមរយៈ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ថា ​ព្រះ​ពិត​ជា​ស្រឡាញ់​ពួក​គេ ​ហើយ​ទ្រង់​ពិត​ជា​យក​ព្រះទ័យ​ទុកដាក់​ចំពោះ​ពួក​គេ​(សូម​មើល ម៉ាឡាគី​ ១:២-៣)។​

របៀបប្រកាស​​ពីព្រះគ្រីស្ទ

ប្រធាន​បទ​​​នៅ​ក្នុង​បទ​គម្ពីរ​នេះ​ទាក់​ទង​យ៉ាង​ខ្លាំង​ទៅ​នឹង​ប្រធាន​បទ​សំខាន់ៗ​នៅ​ក្នុង​ព្រះគម្ពីរ​​អំពី​​ជីវិត​និង​ជំនឿ​របស់​គ្រីស្ទបរិស័ទ។​

ការជ្រើសរើស

ឧទាហរណ៍ ​ការ​ជ្រើស​រើស​របស់​ព្រះ​ ដែល​យក​ប្អូន​ប្រុស​ជំនួស​បង​ប្រុស​គឺ​ជា​ប្រធាន​បទ​នៅ​ក្នុង​គម្ពីរ​លោកុប្បត្ដិ​ទាំង​មូល។ ​​នៅ​ក្នុង​​កណ្ឌ​គម្ពីរ​លោកុប្បត្ដិ ​៣:​១៥​ ព្រះ​បាន​ធ្វើ​អោយ​ពូជ​នាង​និង​ពូជ​ពស់​​មាន​សេចក្ដី​ខ្មាំង​​នឹង​គ្នា។ ​កាអ៊ីន​និង​អេបិល​ជា​អ្នក​បង្កើត​អោយ​មាន​មាន​សេចក្ដី​ខ្មាំង​នឹង​​គ្នា​ដំបូង​គេ។ នៅ​ពេល​ពួក​គេ​នាំ​ដង្វាយ​ថ្វាយ​ព្រះ​ជា​ម្ចាស់​ «ព្រះ​ទ្រង់​សព្វ​ព្រះហឫទ័យ​អេបិល​និង​ដង្វាយ​របស់​គាត់ ​ប៉ុន្តែ​ទ្រង់​មិន​សព្វព្រះហឫទ័យ​កាអ៊ីន​និង​ដង្វាយ​របស់​គាត់​ទេ»​ (៤:៤-៥) នៅ​ពេល​ដែល​កាអ៊ីន​បាន​សម្លាប់អេបិល​ជា​​ប្អូន​ប្រុស​របស់​គាត់ ​​ព្រះ​បាន​ជ្រើសរើស​សេត​ជា​ប្អូន​ប្រុស​កាអ៊ីន​​​អោយ​បន្ត​​​ពូជ​ពង្ស​​របស់​ស្ត្រី។​ អ័ប្រាហាំ​ក៏​មាន​កូន​ប្រុស​ពីរ​នាក់​​ដែរ​គឺ ​អ៊ីសម៉ាអែល​និង​អ៊ីសាក​ ប៉ុន្តែ​ព្រះ​បាន​ជ្រើស​រើស​បង្កើត​ការ​តាំង​សញ្ញា​អស់កល្ប​ជានិច្ច​របស់​ទ្រង់​ជាមួយ​អ៊ីសាក ដែល​​ជា​ប្អូន​ប្រុស​វិញ​ (១៧: ១៩)។​ នៅ​ក្នុងអត្ថ​បទ​គម្ពីរ​នេះ ​ព្រះ​ជ្រើស​រើស​ប្អូន​ប្រុស ​គឺ​​យ៉ាកុប​។ ព្រះ​គម្ពីរ​សញ្ញា​ថ្មី​ប្រើ​ប្រធាន​បទ​នេះ ​ដើម្បី​បង្រៀន​គ្រីស្ទបរិស័ទ​អំពី​សេចក្តី​ពិត​សំខាន់​មួយ​អំពី​ដំណឹង​ល្អ។ នៅ​ពេល​ដែល​លោក​​ប៉ុល​ពន្យល់​ក្នុង​​កណ្ឌ​គម្ពីរ​រ៉ូម​ថា ​យើង​បាន​សង្គ្រោះ​ដោយ​សារ​ព្រះគុណ​តាម​រយៈ​ព្រះ​យេស៊ូវ​ គាត់​បង្ហាញ​ថា ​ព្រះ​បាន​សង្គ្រោះ​យើង​តាម​រយៈ​ការ​​ជ្រើស​រើស​​របស់​ទ្រង់ គឺ​​ប្រសិន​ជា​យើង​មិន​បាន​សង្គ្រោះ​ដោយ​សារ​ព្រះ​ជ្រើស​រើស​យើង​​​ទេ​ ​នោះ​មិន​មែន​ជា​ព្រះគុណ​ព្រះ​ទេ។ ដើម្បី​បង្ហាញ​ថា​ ការ​ជ្រើសរើស​គឺ​តែង​តែ​ជា​របៀប​ដែល​ទ្រង់​សង្គ្រោះ​មនុស្ស ​លោក​​ប៉ុល​បាន​ផ្ដោត​ទៅ​លើ​រឿង​នេះ ​ដែល​ព្រះ​បាន​ជ្រើសរើស​យ៉ាកុប​ (សូម​មើល រ៉ូម​ ៩:១០-១៦)។ ​ចូរ​សំគាល់​ម្តង​ទៀត​ថា ​អ្នក​និពន្ធ​ព្រះ​គម្ពីរ​​សញ្ញាថ្មី​ប្រើ​និង​អនុវត្តអត្ថ​បទ​ក្នុង​ព្រះ​គម្ពីរ​សញ្ញា​ចាស់​តាម​​រយៈព្រះ​យេស៊ូវ។ លោក​ប៉ុល​ក៏​ពន្យល់​ពួកជំនុំ​កូរិនថូស​អំពី​ការ​ជ្រើសរើស​របស់​ព្រះ​ហើយ​ថា ​ទ្រង់​ជ្រើសរើស​មនុស្ស​ដែល​លោកិយ​មិន​ជ្រើសរើស​ (សូម​មើល ១កូរិនថូស​ ១:២៦-៣១)។ ដូច​ដែល​​ព្រះ​បាន​ជ្រើសរើស​លោក​យ៉ាកុប​​បាន​​កំសាន្ត​ចិត្ត​អ៊ីស្រាអែល​ ​នោះ​​ដែល​​ព្រះ​​​​ជ្រើសរើស​យើង​នៅ​​ក្នុង​ព្រះ​គ្រីស្ទ ​ក៏​កំសាន្ត​ចិត្ត​យើង​​ផង​ដែរ​ (សូម​មើល រ៉ូម​ ៨:២៨-៣៩; អេភេសូរ​ ៤:៤-១៤)។​

យ៉ាកុបនិងអេសាវ

​ជំលោះ​រវាង​យ៉ាកុប​និង​អេសាវ​និង​ប្រជាជាតិ ​ដែល​ចេញ​ពី​ពួក​គេ ​(អ៊ីស្រាអែល​និង​អេដំម​)​ មាន​រហូត​ដល់​សម័យ​ព្រះ​គម្ពីរ​​សញ្ញា​ថ្មី។ ព្រះយេស៊ូវ​ជា​​ពូជ​​របស់​យ៉ាកុប ​(ម៉ាថាយ ១:២) ដែល​បាន​ប្រសូត​ ដើម្បី​ធ្វើ​ជា​ស្តេច​របស់​សាសន៍​យូដា។ ​ក្នុង​កំឡុង​ពេល​នោះ​ ស្តេច​ហេរ៉ូឌ​ ក្នុង​នាមអធិរាជ​​ចក្រភព​រ៉ូម​ បាន​ត្រួតត្រា​លើ​អ៊ីស្រាអែល​យ៉ាង​ឃោរឃៅ។ ​ទ្រង់​កំចាត់​អស់​អ្នក​ដែល​ប្រជែង​នឹង​អំណាច​ទ្រង់​ដោយ​គ្មាន​មេត្តា។ ​ស្តេច​ហេរ៉ូឌ​ជា​ជនជាតិ​អេដំម។ ​ទោះ​បី​នៅ​ក្នុង​លោកុប្បត្ដិ​ជំពូក​២៥​និយាយ​ថា ​កូន​បង​នឹង​បំរើ​កូន​ប្អូន​ក៏​ដោយ​ ក៏​នៅ​ទីនេះ​យើង​ឃើញ​កូន​ចៅ​របស់​អេសាវ​​គឺ​ហេរ៉ូឌ​ត្រួតត្រា​លើ​​ពួក​កូន​ចៅ​របស់​យ៉ាកុប​ដែរ​។ នៅ​ពេល​ស្តេច​ហេរ៉ូឌ​បាន​ឮ​ពួក​ហោរា​ថា ​មាន​ស្តេច​យូដា​​បាន​ប្រសូត​មក​ ទ្រង់​រក​សម្លាប់​ព្រះយេស៊ូវ​ភ្លាម​​ (ម៉ាថាយ​២:១៦)។ ប៉ុន្តែ​ទេវតា​នៃ​ព្រះ​អម្ចាស់​បាន​ប្រាប់​លោក​យ៉ូសែប ​ហើយ​ព្រះ​យេស៊ូវ​បាន​គេច​ខ្លួន។ ព្រះយេស៊ូវ​បាន​ធ្វើ​អោយ​សំរេច​បេសកកម្ម​របស់​ទ្រង់ ​ហើយ​បាន​បង្កើត​ពួកជំនុំ​របស់​ទ្រង់​នៅ​លើ​ផែន​ដី​ ហើយ​និង​​លះ​បង់​ព្រះ​ជន្ម​ទ្រង់ ​ដើម្បី​អោយ​ទ្រង់​អាច​ត្រួតត្រា​ធ្វើ​ជា​ម្ចាស់​លើ​ទាំង​អស់ ​(ភីលីព​២:៥-១១)។ អ្នកត្រួតត្រា​លើ​ទាំង​អស់​ប្រាកដ​ជា​ចេញ​ពី​កូន​ប្អូន​មែន​​ជា​យ៉ាកុប​ឡើយ​។​

លោកុប្បត្ដិ :១៥

ចំណុច​រៀបរាប់​ខាង​លើ​អំពី​យ៉ាកុប​និង​អេសាវ​គឺ​ជាប់​ទាក់​ទង​ទៅ​នឹង​ខ​គន្លឹះ​នៅ​ក្នុង​​​លោកុប្បត្ដិ ​៣:១៥​ដែល​ទាយ​ទុក​អំពី​ជំលោះ​រវាង​ពូជ​ស្ត្រី​និង​ពូជ​ពស់។ ​កូន​ចៅ​របស់​យ៉ាកុប​គឺជា​ពូជ​របស់​ស្ត្រី​ ដែល​ទទួល​រង​ការ​ប្រឆាំង​ពី​សំណាក់​លោកិយ។ ​ការ​នេះ​បន្ត​រហូត​ដល់​​ព្រះ​គម្ពីរ​សញ្ញាថ្មី​ ហើយ​យើង​ឃើញ​ការ​នេះ​ក្នុង​ជំលោះ​រវាង​អ្នក​ដើរ​តាម​ព្រះ​យេស៊ូវ​និង​លោកិយ​ ប៉ុន្តែ​ព្រះយេស៊ូវ​បាន​សន្យា​ថា​ ពួកជំនុំ​នឹង​ទទួល​ជ័យជំនះ​ទាំងស្រុង​ ពី​ព្រោះ​ទ្វារ​ស្ថាន​ឃុំ​ព្រលឹង​មនុស្ស​ស្លាប់​នឹង​មិន​ដែល​ឈ្នះ​ពួក​ជំ​នុំ​ឡើយ​ (ម៉ាថាយ​ ១៦:១៨)​ ។

ការស៊ូទ្រាំក្នុងជំនឿ

នៅ​ពេល​​អ្នក​និពន្ធ​ព្រះគម្ពីរ​ហេព្រើរ​បាន​លើក​ទឹក​ចិត្ត​គ្រីស្ទបរិស័ទ​អោយ​ស៊ូ​ទ្រាំ​ក្នុង​ជំ​នឿ ​នៅ​តែ​​សំឡឹងទៅ​ឯ​ព្រះ​យេស៊ូវ​និង​លំនៅដ្ឋាន​នៅ​ស្ថាន​សួគ៌ ​ទោះ​បី​មាន​វិបត្តិ​ក្នុង​លោកិយ​នេះ​ក៏​ដោយ​​ គាត់​ប្រើ​រឿង​ក្នុង​លោកុប្បត្ដិ​ជំពូក​២៥ ​ដើម្បី​ព្រមាន​គ្រីស្ទបរិស័ទ ​ដែល​​មាន​ការ​ល្បួង​លះបង់​ជំនឿ ​(លះបង់​មរដក​) (សូម​មើល ហេព្រើរ​១២:១៦-១៧)។​ អ្នក​និពន្ធ​ព្រមាន​ថា កុំ​យក​​គំរូ​​តាម​លោក​អេសាវ​។

គំនិតសំខាន់​និង​គោល​ដៅ​នៅក្នុងសេចក្តីអធិប្បាយ

យើង​បាន​និយាយ​ខាង​លើ​ហើយ​​ថា ​គំនិត​សំខាន់​របស់អត្ថ​បទ​គម្ពីរ​នៅ​ក្នុង​បរិបទ​​ព្រះ​គម្ពីរ​សញ្ញាចាស់​គឺ​ការ            ​បញ្ច្រាស​គ្នា​ទៅ​នឹង​ទំនៀមទំលាប់​មនុស្ស​  ព្រះ​បាន​ជ្រើសរើស​កូន​ប្អូន​យ៉ាកុប/​អ៊ីស្រាអែល​អោយ​ត្រួតត្រា​លើ​កូន​បង​អេសាវ​/អេដំម។ ដើម្បី​អធិប្បាយ​ចេញ​​ពី​បទ​គម្ពីរ​នេះ​ យើង​ត្រូវ​ពិចារណា​​អំពី​ការ​វិវត្តន៍ថែម​ទៀត​របស់​ព្រះ​គម្ពីរ​រហូត​ដល់​សញ្ញា​ថ្មី។ ​ពី​អ្វី​ដែល​យើង​បាន​ឃើញ​ខាង​លើ​ យើង​អាច​និយាយ​ថា ​គំនិត​សំខាន់​ក្នុង​ការ​អធិប្បាយ​គឺ  «ដូច​ជា​ព្រះ​បាន​ជ្រើស​រើស​យ៉ាកុប ​ព្រះ​ក៏​បាន​ជ្រើស​យើង​ក្នុង​ព្រះ​គ្រីស្ទ​ដោយ​ព្រះ​គុណ​​ ដូច​ជា​​ព្រះ​បាន​ជ្រើស​រើស​យ៉ាកុប​ផង​ដែរ។» ចេញ​ពី​ប្រធាន​បទ​នេះ​ យើង​អាច​ធ្វើ​ការ​អនុវត្ត​ពី​ព្រះគម្ពីរ​សញ្ញាថ្មី ​ដែល​យើង​បាន​ឃើញ​ពី​ខាង​លើ​មក។ ​គោលដៅ​របស់​យើង​ក្នុង​ការ​អធិប្បាយ​គឺ​ ត្រូវ​អោយ​អ្នក​ស្តាប់​ជឿជាក់​ច្បាស់​ថា ​ព្រះ​បាន​ជ្រើស​រើស​យើង​នៅ​ក្នុង​ព្រះគ្រីស្ទ​ដោយ​ព្រះគុណ​របស់​​ទ្រង់ ​មិនមែន​ដោយ​សារ​ការ​ប្រព្រឹត្ត​ទេ​ (រ៉ូម​៩:១០-១៦)។ ​ការ​ជ្រើស​រើស​របស់​ព្រះ​ធ្វើ​អោយ​យើង​បន្ទាប​ខ្លួន​ លើក​ទឹក​ចិត្ត​យើង ​និង​កំសាន្ត​ចិត្ត​យើង។​ ការ​អនុវត្ត​បន្ថែម​ទៀត​គឺ ​យើង​មិន​ត្រូវ​ធ្វើ​ដូច​ជា​អេសាវ​ឡើយ ​(ហេព្រើរ​១២:១៦-១៧)។​

 

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

*

Top